در این مقاله سعی می کنیم شما را با گوشه هایی از هنر و تمدن چین آشنا کنیم.این یکی از موضوعات آموزش تاریخ هنر جهان است. در مورد ابداعات و تفکر و هنر غالب چین صحبت می کنیم. همچنین درباره سیر تحول نقاشی چینی و معماری چین نیز بحث می کنیم. با ما همراه باشید تا در اینباره بیشتر بدانید.
آشنایی با تاریخ هنر چین
قدمت مستند و قطعی چین به سلسله ی شانگ مربوط می شود ، این تمدن احتمالا در دشت های اطراف رودخانه ی زرد در شمال و شمال شرقی چین شروع شد. هنر بزرگ دوره‌ی شانگ ساختن ظروف مفرغین مخصوص مراسم مذهبی بوده است .
ابداعات تمدن چین
چینی ها با توجه به تاثیر های بیگانگان هیچ وقت خصلت خاص فرهنگ خود را از دست ندادند. آن ها توانستند ساخت ابریشم ، کاغذ، صنعت چاپ و ظروف چینی اصل را ابداع کنند و همینطور در باسمه کاری با لوحه ی چوبین پیش قدم بودند.
تفکر غالب و تاریخ هنر چین
در طول تاریخ هنر چین، هنر و تفکر این تمدن تحت تاثیر سه نظام فکری و اعتقادی یعنی تعالیم لائوتسه،کنفوسیوس و بودا به وجود آمده است :
- لائوتسه بنیانگذار تفکر تائونیزم می باشد. از وی تنها یک کتاب کوچک به نام “راه و قدرت های آن”به جا مانده است. تعالیم آن مربوط به یگانگی به همراه نیروی لایزال جهان است و شامل دستور های جادویی و کیمیا گری می باشد .
- کنفسیوس یک مصلح فیلسوف بوده است. تعلیم‌هایش علاوه بر تاکید بر جنبه های اخلاقی به ایجاد تحولاتی در جهت بهتر شدن ساختار اجتماعی و نظام حکومتی هم می پرداخته است.
- بودا شاهزاده ای بود که در هند دیده به جهان گشود. دین بودا را در همان جا تاسیس کرد اما تعلیم هایش در میان اقوام و ملل و فرهنگ های مجاور از جمله چین بسیار مقبولیت پیدا کرد و امروزه بخش عظیمی از هنر دینی چین که شامل معبد،غارها، نقاشی های روی دیوار ، طاق پرستشگاه ، تندیس ها می باشد ، دارای مضامین‌بودایی هست.
هنگامی که آیین بودای راستین در دوره ی سونگ رونق خود را از دست می داد ، به طور تدریجی آیین بودای نوینی به چان در چین رونق پیدا کرد که در جهان با نام ژاپنی ذن نام برده می شود .
خودانگیختگی نقاشی ذن، توسط حرکات سریع و صرفه جویانه قلم موی نقاش ، تاکید بر خصوصیت خطاطانه نقاشی چینی دارد.
سیر و تحول نقاشی چینی
این سیر و تحول معمولا بر حسب سلسه های پنج گانه ی پادشاهی به دوره های تانگ ، سونگ، یوآن، مینگ و چینگ تقسیم می شوند.
تانگ
در این دوره ، استادان چینی تجربه هایی در رابطه با شمایل های مذهبی و نیز منظره سازی داشتند . آن ها روی طومارهای ابریشمی و کاغذی نقاشی می کردند و نقاشی گل و پرنده نیز انجام می‌دادند.
این مساله بدین معنا بوده که تعداد زیادی از نقاشان کل عمر خود را برای بدست آوردن مهارت در کشیدن اسب، اژدها،رودخانه،آتش،میوه و غیره می گذاشتند. آن ها به طبیعت وفادار بودند و هم چنین استفاده از خط و رنگ از عمده ترین ویژگی های نقاشی تانگ محسوب می شود.
اسب در نقاشی چینی ها اهمیت بسیاری داشته است و یکی از نقاشان محبوب تابلو های اسبی در آن دوره هان کان بوده است. هنرمندان نامدار دیگر را می‌توان کوکای چی ،وانگ ولی و ووتائو‌تسو نام برد .
سونگ
در این دوره منظره سازی رونق بیشتری داشت . منظره سازی بیشتر بر پایه ی عدم تقارن انجام می شده است. منظره ها معمولا به صورت قطری و سه سطح مشخص در نظر گرفته می شدند :
- سطح اول با یک صخره نشان داده می شد که با قرار گرفتن در پیش زمینه دوری قسمت های دیگر را بیشتر می‌کرد.
- سطح میانی با یک صخره ی صاف مشخص می شده است.
- سطح آخر را با قله کوه هایی با ته رنگ آبی ، رنگ آمیزی می کردند و لایتناهی بودن فضا را نشان می دادند.
در واقع نقاشی دوره ی سونگ بیانگر صلح و یگانگی بوده است . در واقع انسان جزء حقیری از طبیعت است که باید جوهر کائنات به آن نفوذ کند تا به یگانگی رسد . منظره های “بیدهای لخت و کوهستان های دوردست ” اثر مایوآن را می توان به عنوان نمونه نام برد.
یوآن
با تبعید بسیاری از نقاشان در این دوه نقاشان دوباره به ارزیابی مجدد موقعیتشان در نظام طبیعت پرداختند . در این زمان نقاش دیدش به منظره به عنوان پناهگاه تغییر کرده بود و به آن را به شکل یک محیط ترسناک نگاه می کرد .
این درشتی و خشونت دید را در منظره ای از هوانگ کونگ وانگ یکی از استادان بزرگ دوره ی یوآن دیده می شود. در این اثر فضای مه گرفته و رمز آلود جای شکل های مشخص را گرفته است.
نقاشی های خیزران در این دوره مورد توجه قرار می گرفته است چون در واقع نماد نجیب زاده ی چینی بوده است که در زمان های فقر و فلاکت خم بر می‌دارد ولی نمی شکند . ووچن یکی از نقاشانی بود که شهرت در این زمینه داشته است.
مینگ
وقتی سلسه ی یوآن سقوط کرد این سلسله حکومت چین را به عهده گرفت . در این دوره هنرمندان دوباره گرایش به الگوهای دوره ی سونگ پیدا کردند ، هم چنین دوباره در همه ی هنرها، به تزئین و رنگ آمیزی گرایش به وجود آمد. طراحی خوشنویسی گونه رواج پیدا کرد.
به عنوان مثال نقاشی ماهرانه ی هسووی را از یک تاک می توان نام برد که به گونه ای به نظر می رسد که انگار پیچک هایش حروف الفبا می باشند و خود این حروف الفبا همانند پیچک ها جلوه دارند. درواقع هارمونی نقاشی و خطاطی در اثرش دیده می شود.
چینگ
این سلسله به دست منچوها تاسیس گردید. در این دوره بعضی از هنرمندان که محافظه کار بودند روش نقاشی یوآن را دنبال می کنند ،هنرمندان دیگر هم روش خوشنویسی دوره ی مینگ را اعتلا بخشیدند.
در بخش وسیعی از آثارشان تصویر های انسان های شاخص چون امپراطوران، شعرا،هنرمندان و شخصیت مذهبی مانند بودا دیده می شوند. در تکنیک آثار آن ها تاثیر فرهنگ های همجوار چین مانند چین، آسیای میانه، ایران و حتی برجسته نمایی روش غربی دیده می شود .
کم کم اصول منظره سازی غربی به نقاشی چینی راه پیدا کرد. بخشی از نقاشان جوان که آگاهی کافی نداشتند شیوه های پست امپرسیونیسم، کوبیسم، سورئالیسم و غیره را تست کردند ولی موفق نشدند راه تازه ای در هنر چینی بیافرینند.
شهر های شانگهای، نانکینگ و کانتُن مراکز اصلی نوگرایی بودند در حالی که در پکن نقاشی سنتی هم چنان برتری دارد.
پیکر تراشی
پیکرتراشی در چین شامل طیف وسیعی از جنس ها، اندازه ها و موضوعات می باشد . قدیمی ترین تندیس هایی که پیدا شده است، مجسمه های کوچکی از جنس سفال خیلی مرغوب (نزدیک به چینی) و یا پیکره های کوچکی از جنس سنگ یشم سبز یا مرمر سفید می باشد .
به غیر از تندیس های بودا ، قدیسان و خدایان گوناگون در اندازه های بزرگ که در هنر هند به آن اشاره شده بود ، هنرمندان چین در ساخت تندیس های چوبی نیز توانستند پیشرفت زیادی داشته باشند .
معماری
معماری در چین بیشتر معطوف به نمای آن می باشد که با جلوه های رنگارنگ پایه ها و سقف های متعدد که مانند چتر روی هم قرار
می گیرند . ارتفاع برخی از این بناها به نود متر می رسد . نمای بناها با رنگ های تند نقاشی و رنگ آمیزی شده است .
اجزای بنا عبارت است از یک تالار چهار گوشه در زیر یک بام نوک تیز که با قرنیزهای برآمده در دور تا دور آن .
اسم یکی از این بناها پاگودا می باشد و تصور می شود به تقلید از بناهای استوپای هند ساخته شده است . شهر های مهم و تاریخی کاشغر و ختن در شمال غربی چین آثارمعماری خوبی دارد و با سبک معماری و کاشیکاری ایرانی و با الفاظ فارسی آراسته گردیده است .
از نمونه این بناهایی که به سبک اسلامی است می‌توان منار امین در تورپان چین را نام برد.
دراین مقاله در مورد تاریخ هنر چین صحبت کردیم. امیدواریم از اطلاعاتی که بدست آورده اید رضایت کافی داشته باشید. گرچه این مطالب تنها به بررسی گوشه ای از تمدن چین پرداخته است. چنانچه دوست داشتید می توانید از سایر مقالات سایت ما نیز دیدن نمایید. با تشکر از همراهی شما.
اگر نظر یا نکته ای هست بنویسید
ایمیل شما نمایش داده نمیشود